Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтардың (ҚТҚ) пайда болуы мен жинақталуы өзекті экологиялық мәселелердің бірі болып табылады.
ҚТҚ қоршаған ортаға әсері және олардың пайда болу көлемі олармен жұмыс істеу мәселелерін шешу бойынша тәсілдер мен іс-шараларды әзірлеуді талап етеді. Жыл сайын Қазақстанда 5-6 млн.тонна қатты тұрмыстық қалдықтар пайда болады. Таяу жылдары азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар номенклатурасының, олар үшін қаптаманың түр-түрі мен түрлерінің ұлғаюы, халықтың өмір сүру деңгейінің өсуі есебінен ҚТҚ-ның пайда болу көлемінің ұлғаюы күтілуде. Қатты тұрмыстық қалдықтар үш санатқа бөлінеді: қайта өңдеуге жататын, жалпы ағыннан бөлінетін қайталама шикізат; Компостирлеуге жататын биологиялық ыдырайтын қалдықтар (тамақ қалдықтары); Қайта өңделетін қалдықтар (тамақ қалдықтары) – қазіргі уақытта не қайта өнімге қайта өңдеуге болмайды не оларды қайта өңдеу жоғары шығынды болып табылады.Ежегодно в Казахстане образуется 5-6 млн. тонн твердых бытовых отходов. В ближайшие годы следует ожидать увеличения объемов образования ТБО за счет увеличения номенклатуры продовольственных и непродовольственных товаров, ассортимента и видов упаковки для них, роста уровня жизни населения.
Қазіргі тұжырымдамаға сәйкес жағу (пиролиз) арқылы энергияны алуға бағытталады. ҚТҚ-ның неғұрлым жаппай бөлігі ретінде буып-түю қалдықтарын жинау және өңдеуді қамтамасыз ету проблемаларын шешуге арналған.
ҚТҚ дамыту және басқару
Нысаналы индикаторлар
«Жасыл экономиканың» мақсатты индикаторларының бірі қалдықтарды халықты ҚТҚ шығару 100% – ға дейін, қоқысты санитарлық сақтау 95% – ға дейін өтеп және қайта өңделген қалдықтардың үлесін 2030 жылға дейін 40% – ға дейін арттыру болып табылады. Одан әрі қайталама шикізатқа қайта өңдеу арқылы қалдықтарды бөлек жинау қалдықтар көлемін айтарлықтай қысқартуға, полигондарға жүктемені азайтуға және стихиялық қоқыстар санын азайтуға мүмкіндік береді. Жүргізген зерттеулерге сәйкес өңдеу үшін жарамды Қазақстан Республикасы бойынша орташа алғанда, өңірге байланысты қатты тұрмыстық қалдықтар фракциясы шамамен 46% құрайды, оның құрамына полимерлік, пластикалық бұйымдар, қағаз, картон, қаптама қалдықтары, шыны және металл бұйымдары кіреді. Органикалық қалдықтарды компостирлеуді енгізу және дамытумен, сондай-ақ энергия алу үшін жағумен (waste to energy) бірге өңдеу деңгейі ҚТҚ-ның барлық көлемінің шамамен 90% – на жетуі мүмкін.
Бөлек жинау стационарлық немесе жылжымалы қабылдау пункттерін ұйымдастыру арқылы, полигондарда немесе тікелей қалдықтардың пайда болу орындарында жүзеге асырылады. Бұдан басқа, дамыған елдерде қалдықтар көлемін қысқартуға бағытталған арнайы іс-шаралар сынақтан өткізілді және табысты қолданылады.
ҚТҚ қайта өңдеу проблемасын шешу мынадай өзара байланысты аспектілерге байланысты: ҚТҚ-ның пайда болу көлемі халықтың өсуімен бірге тұрақты өсуде; Қалдықтар онда қосылмаған бейорганикалық құрамдас бөліктерді ұлғайту есебінен адам мен қоршаған орта үшін аса қауіпті болып келеді; ҚТҚ полигондары санының өсуі және алаңдарының ұлғаюы; Қалдықтарды басқару саласындағы заңнамалық нормалар тұрақты жетілдіруді талап етеді; қалдықтарды басқаруды жолға қояды: Қалдықтарды игеру қымбаттайды; Қайта өңдеу бағасы ұдайы өсуде, соның салдарынан қалдықтарды жинау, сұрыптау және қайта өңдеуге айтарлықтай қаржы инвестициялары талап етеді; ҚТҚ қайта өңдеудің жаңа технологиялары пайда болуда. ҚТҚ өңдеу проблемасы оны шешуде кешенді тәсілді талап етеді.
EcoQolday
Жария оферта
Төлемді тексеру
жүйеге кіру
